Cevap: SARKISLA-Baltalar
SİVAS İLİ ŞARKIŞLA KAZASI BALTALAR KÖYÜ TARİHÇESİ
Yazmaya başlamadan önce şunun bilinmesinde, tarihe ışık tutulması yanlışlığa mahal verilmemesi için yazıyorum hiçbir süretle şöven düşüncem olmadığının bilinmesini özellikle vurgularım, çünkü benim hanımımda bir çerkes boyu olan çeçen dir.
Baltalar köyü bir Çerkes köyü değil bir Türk köyüdür. Bu köy 1852 yılına kadar Osmanlı vatandaşı olan bir ermeniye ait olup bu ermeni vatandaşın ismi Karamit ve kardeşi Vahan dır. 1852 yılında köy Kara Musa ve oğulları tarafından 100 Osmanı altını karşılığı alınıp bir Türk Köyü olarak tarihte ve tapu kayıtlarında yerini almıştır.
Bu köyü satın alan kara Musa ağa kimdir. Orta Asyadan göç eden Kayı aşiretinden ayrılan Türk boylarından Türkmen boyuna mensup bir gruptan olan Mekke ve Medine’ye daha yakın olabilmek için Kerküt ve Erbil’e yerleşen Türkmen boylarındandır.
Osmanlı Devleti’nin XVIII. Yüzyılda özellikle askerî alanda iyice zayıflamasıyla, Avrupalı büyük devletlerin Ortadoğu’da çıkarları olan bölgelerdeki ihtiraslarında canlanma olmuştur. XVIII. yüzyıl sonlarına doðru büyük devletler peş peşe elde ettikleri imtiyazlar sayesinde hem doğrudan doğruya Osmanlı Devleti’ne nüfuz etmek, hem de imkân dahilinde Ortadoğu’ya yerleşmek yolunda hızla mesafe almaya başlamişlardır. XVIII. yüzyılda Batı’da yaygınlaşan milliyetçilik fikri, Osmanlı Devletinde ilk önce Balkanlarda Hristiyan tebaa arasında kendini göstermiş, daha sonra Lübnan, Suriye ve Mısır’daki yabancı misyoner eğitim kurumları vasıtasıyla Ortadoğu’da yayılmıştır. Osman İmparatorluğunun zayıflaması ile beraber başlayan milliyetçi akınlardan etkilenen İngiliz ve Fransızların teşviki ile başlayan Arap milliyetçiliği Türk boyları rahatsız olmalarına mütakip çöl bedevisi olan Arap milliyetçileri Türk yerleşim alanlarına saldırmaya ve yağma olaylarına başlarlar. Bu durumdan rahatsız olan Kara Musa ağa köklerinin çağunlukda olduğu Anadolu’ya göçmeye karar verir ve Sivas ili Kangal İlçesi Deliktaş Köyüne yerleşmişlerdir. Bu Köyde halen akrabaları vardır. On yıl bu köyde kalmışlar fakat yerli yabancı sürtüşmesi olayları yaşanmaya başlandığından istenmeyen bir ölüm olay neticesinde kan davası oluşmaması için Kara Musa kardeşler ve akrabaları yer aramaya başlarlar. Sonunda; Şarkışla ilçesi Baltalar Köyünü bulurlar. Bu köyü çok beğenirler , köyde yaşayan iki hane Ermeni ve Osmanı vatandaşı olan Karamit ve Vahan kardeşlerden 100 Osmanlı altını ile satın alırken iki kardeşin kazasız belasız Ürdün’e götürme şartları vardır. Kara Musa ağa verdiği sözü yerine getirmek için en güvendiği genç ve dayanıklı oğlu Ali baz’ın beraberinde Karamit ve Vahan kardeşleri üç at ile Ürdün’e gönderir. Altı aylık zorlu bir yolculuk sonunda Ürdün’e ulaşırlar. Karamit ve Vahan kardeşler Ürdün’den Fransa’ya irtica ederler. Ali baz’da bir sene gibiyorucu bir yolculukdan sonra köyüne intikal eder fakat bu yolculuk onu çok yıpratmış ve yormuştur hastalanır genç yaşta vefat eder. Genç Ali baz’ın mezarı Baltalar köyü üst tarafında yol üzerindeki tek mezardır. Baltalar köyü mezarlığı köy girişinde su arkı altında kaybolmaya yüz tutmuş sadece taşları bulunan mezarlar Kara Musa ve kardeşlerine aittir. Bu köyün ilk mezalarıdır. Yine Harun Köyü ile Baltalar köyü yolu üzerinde bulunan mezarda Kara Musa ağanın oğlunun torunu Kara Hüseyin’in babası Mustafa’ya aittir.
Bu soy o kadar geniştir ki çoğunluk Sivas ve Kayseri’de olmak üzere Türkiye’nin her ilinde vardır. İstanbul, İzmir, Ankara, Adana, Mersin, Manisa, Denizli, Erzurum, Antalya, Malatya, Fethiye olmak üzere bu soydan tahsilli ve kültür düzeyi yüksek olan değerler çıkmıştır. Prof.Dr. İsmail TEMEL Malatya İnönü üniversitesi Özal Tıp Fakültesi öğretim üyesi, Kulak Burun Boğaz Opt. Dr. Ayhan TEMEL, Dr. Abdulhaluk KAYA, Gemi İnş.ve Mak. Müh. Altan TEMEL olmak üzere mühendisler, öğretmenler, şehir plancıları, ilahiyetçiler, doçentler, sinema ve tiyatrocular vardır.
Kara Musa ağa soyundan Cumhuriyetin ilanı ile çıkan soyadı kanunu ile biraraya gelen Kara Musa’nın torunları hangi soy isimleri alacaklarının kararını almışlardır. Üç soy ismi almışlardır. Bu soy isimleri çok manidardır. Temel, Kaya ve Özkan’dır. Bu soy isimlerinin açılımı ise şudur; BALTALAR KÖYÜNÜN KURUCUSU BİZLERİZ BU KÖYÜN TEMELİ BİZİZ, KAYASI BİZİZ, ÖZKANI BİZİZ.
1864 yıllarının sonuna doğru Rusların mezalimiden kaçıp Osmanlı’ya sığınan Osmanlı Devletinin oturum verdiği çerkeslerden bir kısmı Baltalar Köyü sahibi Kara Musa ve oğullarına müracaat yaparak yer istemişlerdir. Üç aileye yer vermiş kullanmaları için arazi tahsis etmişlerdir. Bu insanlar Kafkasya’da kuyumculuk, tüfekcilik, semercilik ve el sanatları yaptıkları dan çifcilikte başarı sağlayamamışlardır. İki yıl sonra Kuşha, Lezgi , Kabardey çerkes kollarının çok olduğu Reyhanlı’ya göç ederler. Orada da el sanatlarını icra edemediklerinden giden üç aileye ilaveten iki aile efratlarınıda yanlarına alarak beş aile Baltalar köyüne intikal ederler. Tekrar Kara Musa ve oğullarına müracaat ederek yer isterler onlarda çerkeslerin oturacakları ve ekip biçecekleri araziyi verirler. Fakat bu yerlerin tapularını vermezler. Birkaç yıl sonra komşuluk ilişkileri ilerleyip birbirlerini daha iyi tanıdıkdan sonra tapu müdürlüğü’ne giderek kullanmış oldukları arazilerin tapularını çerkeslere verirler.
Bu köyün evlerinin yerleşim alanı yarım çanak şeklinde olup köye girişte sol tarafta biraz yüksekte evler, köyün orta yerinde düzde evler, köyün oturum alanı bitince sağ tarafda bahçeler, bahçelerin orta yerinde akan Gazi bey tarafınından gelen bir ırmak ve mezarlık tarafından bahçelerin üstünden akan göze suyu ile bahçeler sulanır. Köyün kaynak suları ile beslenen iki çeşmesi vardır. Evler bitip köyden çıktığınızda çayırlara doğru inerken arazi bir ova gibi olup karayoluna kadar bu şekilde devam eder. Çayırlar; göze, Kalkanlıdan ve Toprak pınardan çıkan, köyün içinden gelen ırmak suyu ile beslenmektedir. Toprak pınarın suyu Ağustos ayında bile bir bardağı bir dikişte içemiyecek kadar soğuk ve güzeldir.
Baltalar köyü Kara Musa Sülalesinin araştırmasını yapan soy ağacını çıkaran bu soyun şu anda en yaşlı üyesi olan 68 yaşındaki Kara Musa torunu, Kara Hüseyin oğlu, İbrahim TEMEL’in oğlu Ömer TEMEL’dir.
Bu köyde yaşayan her aileye Türk ve Çerkeslere selam ve saygılarımla;
Ömer TEMEL
|