Cevap: SİVASIMIZIN TARİHÇESİ
Sivasla ilgili genel tarihi incelerken kayıtli olan tarihi kalıntılara ve kaynaklara bakıyoruz. Resmi kayıtlı vakıf hanlarını ve devlet hanlarını görüyoruz.Bunlar resmi bilinenlerdir. Bunların dışında ticari amaçlı yapılmış özel hanlara raslıyoruz veya bunların ören kalıntılarına raslıyoruz.Bunlar hakkında hiç bir bilgiye sahip değiliz.Bunları şöyle sıralayabiliriz Sivas hanları,Serçehan özel,Tuzla han özel,Ulaş han özel,Tecer han özel, Tecer beşgözler han özel, Deliktaş han,Alaca han ,Kösreli han ,Hasan çelebi han ,Malatya, Yol güzergahlarında Kervanların konaklamaları için Devlet buralara her türlü ihtiyacı karşılayacak şekilde konaklama merkezleri inşa ederken özel hanlarında yapılması devam etmiş. Maddi imkanları iyi olan kişiler küçük çapta yolcuların konaklama ihtiyacını karşılamak ve Hayvanlarının barınabilmesi için bu hanları kar amaçlı yapmışlar. Dolaysıyla buralarda halka hızmet vermişler ve gelir elde etmişler. Bu tür hanları yaşlı insanlar tarafından bilinmektedir bunlara canlı tarih diyoruz. Bu özel hanlar tabii ki elimizdeki resmi belgelerle örtüşmüyor. Çünkü resmi kayıtları yok. Günümüzde kayıtdışı ekonomi diyoruz ya o yıllarda da kayıt dışı varmış. Uzun mesafeli hanlar yolculara ve kervanlara Devletin postalarına cevap veremez olmuş .Bu boşluğu kısa mesafelerde han yaparak özel sektör doldurmuş. Günümüzdeki karma ekonomi sistemi Osmanlı imparatorluğu döneminde de varmış.
Bu gibi han ören yerlerini Arkoloğlar araştırmıyor Tarihçilerimiz de bu gibi yerleri incelemniyor. Ama bunları canlı tarihciler biliyor. Sivas bölgesinin bir çok yerinde mezarlıklar var. Bu gibi yerler konargöcerlerin mekanları da olabilir ,Han yerleri de olabilir. Osmanlının son dönemlerinde yollar yolcuların, Kervanların korkulu rüyası olmuş.hırsızlardan ,şer odaklardan ,soygunlardan yolların güvenliği kalmamıştı. Derbent teşkitatları dahi bu gibi olayların önüne geçemiyordu. Dolaysıyla menzillerin kısalması bu tür soygunları bıraz olsun önleyebilmiştir. Bu tür özel hanlarında ortaya çıkması bilinmesinde gelecek nesle ışık tutacağı kanaatindeyim Sivas tarihi açısından da zenginliğimiz dir.
Sevgiler 26/08/2010
Ağaoğulları.
|