SARKISLA-Alaçayır

[SivasLady]

Sivas iline 123 km, Şarkışla ilçesine 28 km uzaklıktadır.

Köyde ilköğretim okulu yoktur. Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur. Ptt şubesi yoktur ancak ptt acentesi vardır. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.

Köyün Adı : Alaçayır

Hane Sayısı : 30

Nüfusu : 60

İlçeye olan uzaklığı : 20km

Mezraları : --

Kuruluşları : Okul

Geçim Kaynağı : Tarım ve Hayvancılık

Ekilebilir tarım alanı (dk) : 2500

[aykut-akay]

KURULUŞ TARİHİ



Kuruluş tarihi hakkında, kesin bilgiler maalesef mevcut değildir.Bu konuda hiçbir çalışma yapılmamıştır,bu yüzden elimizde resmi bir belge bulunmamaktadır.Ancak köyümüzün yaşlı insanlarının anlattıkları ve köyde bulunan yerleşim kalıntılara dayanarak kuruluş tarihi hakkında sınırlı bilgiler edinmekteyiz.Kalıntılara ve yaşlı insanların anlattıklarına göre "1400" lerin sonlarında Anadolu,nun çeşitli yerlerinden göçüp gelen Türkmen boylarının kurduğuna dair kanıtlar mevcuttur.Daha sonraları Kafkaslardan göçen Çerkez ( çeçen) aileleri'de köyümüze yerleşmişlerdir.Köyümüze ilk yerleşenler İmamoğlu, Meloğulları,Yusufgil sülaleleridir.Daha sonraları diğer sülalelerde köyümüze yerleşmişlerdir.

COĞRAFİ YAPISI


Genellikle dağlık bir coğrafya'ya sahiptir.Köyün ön kısmı ve üst kısmı tarım için uygundur.Köyün tarlaları genellikle bu kısımlarda bulunur.Köyümüz'ün karasal bir iklimi vardır. Kışları soğuk ve sert geçer, genelde kış aylarında bol kar yağışı görülür ve ortalama 3-5 ay karla örtülüdür. Yazları sıcak ve kurak, ilkbahar ve sonbahar ayları yağmurlu geçer.Yapılan gözlem ortalamalarına göre (son 50 yıl içinde gözlenen) en soğuk ay -34.6 derece ile Ocak ayıdır. En sıcak ay 38.3 derece ile Temmuz ayıdır, aylık yağış ortalaması en yüksek ay Mayıs, en düşük ay Ağustostur. 1992 yılında gözlenen en yüksek nem oranı %80.0 ile Aralık ayı; en düşük ay %55.2 ile Ağustos ayıdır. Aynı yılda en yüksek basınç 874.1 mb olarak Ocak ayı, en düşük ay ise 868 mb olarak Şubat ayıdır.

ARKEOLOJİK YERLEŞİM

Emlek yöresinin hemen hemen her köyünde olduğu gibi Alaçayır,da arkeolojik açıdan oldukça zengindir.Aşağıda verilen yerler sadece bilinen yerlerdir,hiçbir çalışma yapılmadığı için sadece bunlar bilinenlerdir.Kapsamlı bir araştırma yapıldığı zaman başka kalıntılarda bulunabilir.

Alaçayır,ın 500-600 m. kuzeyinde,Sakallı Deresi ile Kabir Deresi arasındaki tepenin batı ve güney yamaçlarında, 0,5 hektarlık, Kalkolitik Demir Çağı Roma ve Bizans yerleşiminde, bazalt duvar kalıntıları bulunmaktadır.

Alaçayır,ın 500m.kuzey doğusunda GülebiSöğüdü denilen mevkide eski yerleşim kalıntıları bulunmaktadır.

Alaçayır,ın 800m.güneyinde BoyunSöğüt denilen mevkide eski yerleşim kalıntıları bulunmaktadır.

Kaynak: Sivrialan.com

SÜLALELER VE SOYADLARI

1. UZUNGİL UZUN
2. BANAZOĞULLARI BOYRAZ
3. MELOĞULLARI APAYDIN
4. GICAAL KILIÇ
5. ESAAL ALICI
6. İMAMOĞULLARI YAZICI
7. EYÜPGİL TEK
8. TIRIKGİL SARITAŞ
9. YUSUFGİL TAŞYÜREK
10. TEDİKGİL AKSOY
11. SARDALGİL SAYDAM
12. NECİPGİL ÖZAYDIN
13. HASANAĞAGİL ÖZMEN
14. HACOGİL ÖZTÜRK
15. AVCARGİL ÖZEL

[aykut-akay]

VE DAHASI ICIN [Üye Olmayanlar Linkleri Göremez. Üye Olmak İçin Tıklayın...]

[aykut-akay]

YÖRESEL LEHÇE VE ŞİVE

Yöresel Lehçe ve Şive bölümünün yapılmasındaki amaç, bu kelimelerin unutulmaması ve genç kuşaklara aktarılmasıdır.

Yöresel Lehçe ve Şive Türkçe Anlamı Cümle İçinde Kullanımı
Abril Nisan Bu sene Abril yağışlı geçti
Ağer Eğer Ağer yağmur çok yağarsa kötü
Ağri Eğri Bu duvar Ağri olmuş
Ağzına Ürkünmek Dalga geçerek taklit etmek Niye Ağzıma ürkünüyon
Ahbın Gümre Ahbını döktünmü
Alaf Alev Her tarafı Alaf sardı
Aleyçik Bağevi, Tarlaya yapılan kulube Yemeğimizi Aleyçik,de yiyelim
Alen Bekle , Dur Alen sana diyeceklerim var
Aligopter Helikopter Az önce Aligopter geçti
Asbap Çamaşır Asbapları derede yıkayalım
Avara Boş gezen Ne Avara Duruyon çalışsana
Avu Zehir Bu biber Avu gibi
Bayahdan Az önce Otobüs Bayahdan geçti
Bıldır Geçen Yıl Bıldır daha çok yağmur vardı
Bibi Hala Bibimin 2 oğlu var
Bidemlik Tamamen , son vermek Bu işi Bidemlik bitirelim
Böğür Karın boşluğu Böğürüm çok ağrıyor
Bunelek Büyük sinek Bunelek tutmuş gibi ne kaçıyon
Cağ Örgü şişi Yeni bir Cağ aldım
Camız Manda Camızlara su verdinmi
Cılbak Çıplak Cılbak Cılbak nereye gidiyon
Cılga Dağ yolu, Patika Şu Cılga,yı takip et
Cicik Meme İneğin Cicikleri dolmuş
Culuk Hindi Culuklara yem verdinmi
Cücük Civciv 2 tane Cücüğü tilki kaptı
Çalhama Ayran Buranın Çalhaması çok güzel
Çalık Topal Bir bacağı Çalık biri geçti
Çangal Köpekler takılan demir tasma Köpeğin Çangalı düşmüş
Çapıt Bez 2 metre Çapıt aldım
Çerçi Eşşekle dolaşan satıcı Bizim köye Çerçi Mahmut geldi
Çıtak Zayıf, Yakışıklı Ahmetin Çıtak bir oğlu var
Çiğit Çekirdek Elmanın Çiğidini çıkartda ye
Çimmek Yıkanmak Irmağa gidelimde Çimelim
Çipik Alkış Ben oynayım sen Çipik çal
Çul Yere serilen yolluk Bugün Çulları yıkamam lazım
Dıvrak Küçük , Güzel Alinin Dıvrak bir atı var
Duluk Yanak Sıcakdan Duluklarım kızardı
Ellaam Sanırım, Galiba Ellaam sen yeni geldin
Essah Gerçek, Sahi Essah mı diyon
Evrağaç Ekmeği çevirmek için kullanılan alet Evraağacı getirdinmi
Fistan Uzun kadın elbisesi Ayşenin Fistanı çok güzel
Gaylolmak Razı olmak, kabul etmek Atını vermeye Gayloldunmu
Gayım Sağlam Gayım tut düşmesin
Gırklık Koyunların yünlerini kesmeye yarayan makas Gırklıkları biledinmi
Gilik Küçük çörek yada ekmek Gilikler pişmiştir
Gozle sen Şuna bak, Bak şuna Gozle sen yine tren gelmedi
Göğ Yeşil , olmamış ,Gök Elmalar Göğ koparma, Göğ gözlü biri
Görki Kimbilir Ayakkabıyı Görki kaça aldı
Gubaaz Saçı dağınık Senin kız iyice Gubaaz olmuş
Gubarmak Gururlanmak , Şişmek Ne Gubarıyon yendin diye
Gücük Ocak ayı Gücük ayında bol kar yağdı
Güççük Küçük Güççük güççük çocuklar geldi
Gümpür Patates Akşama Gümpür yemeği var
Gündöndü Ayçiçeği Gündöndüler açtı
Habire Sürekli , Devamlı Günlerdir Habire yağmur yağıyor
Hapmak Kapanmak, Çökmek Evin damı hapdı
Hayat Evin girişi, Antre Kirli ayaklarınla Hayat,a girme
Hecmadaalse Hiçdeğilse , Bari Hecmadaalse sen gel yardıma
Herk Sürülmüş tarla Yukarı tarlayı herk etmeye gidicem
Hinkirmek Sümkürmek, Burun,u temizlemek Bi Hinkirde gel
Hoğlamak Saldırmak Köpek üzerime Hoğladı
Irgalama Sallama Beşiği Irgalada çocuk uyanmasın
Irgat Tarlada çalışan işçi 5 tane Irgat getirdim
İcar Kira Tarlayı İcar,a verdim
İçlik Atlet İçliğimi yıkadınmı
İlistir Metal kevgir , Süzgeç İlistiri getirde şunu süz
İşmar İşaret ( Gözle işaret ) Sen İşmar et ben gelirim
Keşik Sıra Su Keşiği bugün bende
Kimirtlek Gırtlak Koyunun Kimirtleğinden yakalamış
Kişiflemek Gözetlemek ,Seyretmek Aliyi sen Kişifle
Kizir Her işe karışan Sen ne karışıyon Kizirimmisin
Maççolmak Sinir olmak Bekleye bekleye Maççoldum
Mağrim Madem , Meğer Mağrim gönlün yoktu gelmeseydin
Malamat Rezil Yenilince herkese Malamat olduk
Mayıs Taze Gübre Her tarafı Mayıs kokusu sardı
Mısmıl Düzgün Mısmıl tut düşmesin
Möhkem Düzgün , İyi Ali çok Möhkem bir adam
Mudara İdareten duran Dikkat et zaten Mudara duruyor
Müzümsüz Patavatsız Senin kadar Müzümsüzünü görmedim
Nefaat Ne zaman Tren Nefaat geçti
Öksemek Özlemek Köyümü çok Öksedim
Öndüç Ödünç Atını Öndüç verirmisin
Öz Küçük dere Çok yağmur yağdı Öz taştı
Palan Semer , Eyer Eşşeğin Palanını bağladınmı
Palapoş Üstü başı dağınık Amma Palapoş adamsın
Pangınot Para Bu ineğe 50 Pangınot verdim
Partal Yalan Ahmet çok Partalcı biridir

Peş Bir çeşit soba Peşe çörek attım
Pinnik Kümes Pinniğin kapısı kırılmış
Seyip Sahipsiz Çayırda Seyip bir at var
Somun Ekmek 3 tane Somun aldım
Şamar Tokat Şamarı yiyince uslandı
Şaplak Tokat Şaplak yemeyince durmayacak
Şikirsiz Çirkin ,Suratsız Şikirsiz bir oğlu var
Şişek Genç erkek koyun 50 tane Şişek aldım
Şuncaaz Küçüçük , Az Şuncaaz şey için o para çok
Tar Tavukların üzerinde durduğu ağaç Kümese yeni Tar yapmak lazım
Tavatır İyi, Güzel Bu ev Tavatır olmuş
Tavsur Taklit Çok güzel Tavsur yapıyor
Teşt Büyük Leğen Teşt delinmiş yenisini almak gerek
Tokmalanma Çok yemek yiyip rahatsız olmak Çok yeme tokmalanacaksın
Tuman Don Tumanın sökülmüş
Tummak Dalmak Suya Tumalım
Uraklı Kötü , İşe yaramaz Amma Uraklı adamsın sen
Urün Gizli , Saklı Urün gel kimse görmesin
Usanmak Bıkmak Beklemekten Usandım
Usukmak Uslanmak, Akıllanmak Dayağı yiyince Usukdu
Ürolüğün Geçen gün Ankaradan Ürolüğün gelmiş
Yağlık Mendil Yağlığım düşmüş gördünmü
Yalloz Yalaka Amma Yalloz adam
Yanıç Yengeç Irmakda çok Yanıç var
Yavuz Yaramaz, Saldırgan Benim köpeğim çok Yavuz
Yeğnik Hafif Bu eşya çok Yeğnik
Yuha Derin olmayan Burası Yuha burada yüzebilirsin
Yumuş buyurmak İş buyurmak Yumuş buyurdum yapmadınmı
Zaar Küçük köpek Bu Zaar çok sadık
Zaharki Demekki, Herhalde Zaharki tren gelmeyecek
Zahmeri Kış Bu sene Zahmeri çok sert geçti






YÖRESEL DEYİMLER

Avucuma ne osurdunki , burnuma ne dutuyum
Doğmamış çoçuğa don biçiyon
Düğününde Halburla su çekerim
Dutulmuş Dilki gibi ne bakıyon
Elin ipiynen kuyuya inilmez
İtinen bir çuvala girilmez
Köpeksiz köyde değneksiz geziyon
Nerden geliyor bu yoğurdun bolluğu
Yayladaki yoğurda mantı kesiyon
Yırtık dondan çıkar gibi çıkma
Abdalın karnı doyunca gözü yolda olur
Kılavuzu karga olanın burnu bokdan çıkmaz
El elin eşeğini türkü çağırarak arar
Eşek çamura çökünce yol gösteren çok olur
Kurt kocayınca itin köpeğin maskarası olur
İt ite itte kuyruğuna buyurmuş
Tosbağa kabuğundan çıkmış da kabuğunu beğenmiyor
Kul bunalmayınca hızır yetişmezmiş
Harmana giren porsuk dirgen yemeden çıkmaz
İti döve döve davara salarsın ,uluya uluya kurt getirir
Yavuz itin yarası eksik olmazmış


SAHTE YEMİNLER

Yıkık duvar başıma uçsunki
Ölmüş karga gözümü oysunki

YEMİNLER

Tövbe iki ışığım kesilsinki
İmam Hüseyin taş kessin
Yalanım varsa kelp olayım
Yalanım varsa duvarlar dibinde kalayım

[aykut-akay]

[Ertugrul]

Bilgiler için teşekkürler,Alaçayır benimde babamın doğduğu köydür.Dedem zamanında Alaçayır'a taşınmış orda Hakkın rahmetine kavuşmuş...
Türk ve Çerkez aillerin bulunduğu şirin bir köydür,son zamanlarda
çok göç verdiği için sessizleşmiş..

[seva]

Köyün gelenek, görenek ve yemekleri hakkında bilgi yoktur. ALAÇAYIR köyünün en meşhur yemekleri arasında HALTIMIŞ, GENNİŞ, DÜÜ AŞI, KATIKLAŞ, vb yer almaktadır.

[BOYRAZalaçayır]

ah köyüm ahhh.ertugrul baban kimlerden senn